Foto di Romani 12 – 5 – 2022 Memorie del Fascismo
Je komt ze nog tegen, af en toe, architecturale of kunstzinnige herinneringen aan de fascistische periode die Italië tussen 1920 en 1945 meemaakte. Soms zijn het kleine ornamenten, zoals deze raamposten in de straten rond het mausoleum van Augustus en deze fontein in de Via Margutta, waarop nog de fascistische jaartelling (ROMA ANNO V) wordt gebezigd.
Gegeven het patriottisch karakter, met teruggrijpen op een heroïsch verleden, is het ook niet gek dat juist Mussolini in 1941 het Mausoleum Garibaldini liet realiseren in kenmerkende stijl.
Soms is de monumentale stijl nog zichtbaar in de hele architectuur, zoals in de indertijd futuristische wijk EUR, gebouwd vanaf 1938, met veel wit “marmer”, hier ook met een “klassiek” aandoend reusachtig mozaïek, dat in ieder geval inspiratie aan De Chirico lijkt te ontlenen. 
Ook de 20e-eeuwse obelisk op de Piazza Marconi in de EUR lijkt aan de wetten van de fascistische esthetiek onderworpen. De ontwerper Arturo Dazzi begon eraan in 1937 maar heeft eraan gewerkt tot 1958. De stèle werd ten slotte opgeleverd voor de Olympische Spelen van Rome in 1960.
Een andere plek waar het monumentale karakter van de fascistische bouwstijl tot uiting komt, is de Via della Conciliazione die de Sint Pieter met de brug over de Tiber verbindt. Deze grootschalige stadsdoorbraak uit 1937 werd gezien als typerend voor de fascistische stadsplanning.
Ik moet zeggen dat ik in esthetisch opzicht de hier vertoonde voorbeelden niet geheel ongeslaagd vind. Het is minder pompeus, dan ik eigenlijk zou willen vinden. Echt megalomaan, zoals bij voorbeeld het paleis van Ceaușescu in Boekarest megalomaan is, zijn de gebouwen in de EUR ook niet. Er zit wat veel wit marmer aan, maar dat doet het bij de blauwe lucht en groene grasvelden ook wel goed. Er zit misschien wat weinig gevoel en wat veel effectbejag in, maar abject kan ik het niet vinden.