Diario donderdag 12 mei : Kijk maar, er staat niet wat je ziet
Het Palazzo Altemps is weer zo’n optrekje dat een kardinaal in de 16e eeuw liet neerzetten. Het is gebouwd rond een centrale binnenplaats met portico’s aan twee tegenover elkaar liggende zijden. Over twee verdiepingen zijn zo’n 40 toonzalen ingericht. Hier zijn beeldencollecties van een aantal verzamelaars uit de 16e-19e eeuw bij elkaar gebracht. De oudste was die van kardinaal Altemps zelf. Meest beroemde is de Ludovisi collectie.
In tegenstelling tot bij voorbeeld het Capitool of de Termen van Diocletianus is de collectie niet gerelateerd aan de plek van het museum. Het is meer een Galleria Doria Pamphilij, een museum avant la lettre.
Dat brengt enige interessante problemen met zich mee; het collectiebeheer was vier eeuwen terug nog niet op de geavanceerde leest geschoeid als het vandaag de dag is. In het museum wordt goed getoond wat de Werdegang van een oorspronkelijk Grieks beeldhouwwerk, zeg de Afrodite van Praxiteles uit Athene’s gouden eeuw geweest kan zijn.
Hiervan zou zomaar in de hellenistische tijd een kopie gemaakt kunnen zijn. In de Romeinse tijd worden daar weer beelden naar gemodelleerd. Zo’n beeld raakt in Rome in de 4e eeuw onder de grond en wordt in de 16e eeuw weer opgegraven en herontdekt. Dan kan je de situatie krijgen dat een aantal ontbrekende onderdelen, hoofd, ledematen, handen, van andere vondsten gebruikt worden om het weer tot een geheel te maken. Of, het beeld wordt wat opgeleukt door een hedendaagse kunstenaar. Bernini placht in zijn ogen niet zo geslaagde koppen bij te werken. En zo komt het beeld dan, zonder enige provenance, in een 17e-eeuws “museum” te staan.
Het aardige van de moderne wetenschap is, dat men nu dus in het museum Alttemps op een of andere manier in staat is om aan te geven welke onderdelen van een beeld origineel zijn, en dat men van de vervangende onderdelen vaak ook nog kan zeggen, waar die vandaan gekomen zullen zijn.
Zie bijgaand beeld: daarvan wordt vermeld dat de z.g. Phrygische muts bij de restauratie in de 17e eeuw is toegevoegd. Dat Hoofd, nek, torso, linkerarm, rechterbeen en hand van andere beelden afkomstig zijn. Dat op heel wat plekken origineel zwart marmer is vervangen door wit marmer.
Ze zeggen ook wel, dat de menselijke cellen in een dusdanig tempo worden vernieuwd dat na een jaar al mijn cellen zijn vervangen. Het is ingewikkeld om na enige tijd nog vast te stellen wat de “oorspronkelijke Peter Verhaak” is. Zo is het met die beelden ook gegaan.