Het Tiktok effect
Zes mei schreef ik in mijn Florence-blog over het Laatste Avondmaal geschilderd door Andrea del Castagno in het voormalig Benedictinessen klooster Santa Apollonia. Het is een onbetwist meesterwerk, ik stond er in mijn eentje naar te kijken en kon gratis naar binnen.
Op vijf minuten lopen van Santa Appolonia bevindt zich de Galleria dell’Accademia waarin onder andere de David van Michelangelo tentoongesteld wordt. Hier staan honderden mensen in de rij om schuifelend door het museum te lopen om een glimp van dit meesterwerk op te vangen. Ze moeten er nog fors voor betalen ook.
Dat het Ultima Cena van Andera del Castagno en de David van Michelangelo beide meesterwerken zijn, staat buiten kijf. Maar dat iedereen voor David kiest en ik in mijn eentje voor dat laatste avondmaal, is een merkwaardig fenomeen, dat naar mijn idee met “branding” te maken heeft.
David van Michelangelo, de Dom van Firenze en het Uffizi zijn tot “must have seens” zijn gemaakt, zonder dat de meeste toeschouwers heel erg bezig zijn met kunstvormen in het algemeen, of laatrenaissance beeldhouwkunst in het bijzonder. Ze gaan in de rij staan omdat de touroperator het voorschrijft.
Net zoals gen Z in de rij gaat staan voor een stroopwafelwinkel in Amsterdam, niet omdat ze stroopwafelverslaafd zijn, maar omdat Tiktok het voorschrijft.
Genoemd fenomeen werd voor mij drie jaar geleden in Rome het meest aanschouwelijk gemaakt. In het voorportaal van de S Maria in Cosmedin bevindt zich de Bocca della Verità, gapende bek die zich zou sluiten rond de hand van iemand die een leugen vertelt. Een wat plomp uitgevallen brievenbus. Busladingen toeristen laten zich hier afzetten en vormen een lange rij, dwars door de fraaie Middeleeuwse Romaanse kerk met schitterende 11e-eeuwse fresco’s. Hieraan wordt geen enkele aandacht geschonken, gebiologeerd als de massa is op het bakerpraatje van de leugendetector. Hier heeft men dus gelegenheid tot direct vergelijkend onderzoek (“links zie u…, rechts ziet u …) en verkiest men de holle lucht in de Bocca boven het esthetisch genot dat de kerk te bieden heeft.